Este volume recupera once monografías do célebre historiador galego do XIX, Antonio López Ferreiro. Ningunha delas —excepto a que pecha a obra— fora publicada antes en libro. Permanecían esquecidas desde fai máis dun século, cando apareceron en forma de extensos artigos integrados en revistas da época.
Estes escritos percorren momentos clave da historia de Santiago de Compostela: documéntanos o autor sobre as orixes do mosteiro de San Paio de Antealtares, recrea o mito do Pico Sacro, interpreta as inscricións da Colexiata do Sar, explica o Códice Calixtino, ou narra a historia do malogrado bispo Suero de Toledo, entre outros temas. Sobre todos estes ensaios merece especial mención o seu relato sobre a historia do altar de Santiago, pois Ferreiro foi o arqueólogo que, en 1879, se había de encargar das excavacións que localizaron as reliquias do Apóstolo.
En todos estes escritos, reunidos e estudados por Xosé Ramón Fandiño, queda patente a que, quizais, sexa a maior cualidade do historiador: ser o primeiro en Galicia en utilizar as fontes e os documentos como base para os seus estudos.
Antonio López Ferreiro (Santiago, 1837-Vedra, 1910) foi cóengo da catedral compostelá, arqueólogo, novelista e, sobre todas as cousas, un inxente historiador. A súa produción abarca máis de cen monografías. Entre os seus traballos destaca a monumental Historia da Santa A. M. Igrexa de Santiago (once tomos: 1898-1911, o último, póstumo), Galicia no último terzo do século XV (1896), ou o tres novelas históricas escritas en galego: A tecedeira de Bonaval (1894), O castelo de Pambre (1895) e O niño de pombas (1905). Foi membro da Real Academia Galega desde a súa fundación, en 1906, e unha das súas últimas ocupacións sería a presidencia da Sección Arqueolóxica da soada Exposición Rexional Galega de 1909. En 1978 Galicia dedicoulle o seu Día das Letras Galegas, e en 2010 celebra o seu centenario.
